De curator als rockster en wat marketeers, bedrijven en organisaties daarvan kunnen leren
In dit artikel:
Curatoren blijken meer op moderne marketeers te lijken dan op traditionele museumfunctionarissen: ze bouwen merken, gemeenschappen en agenda’s, en winnen daarmee invloed buiten de zalen.
Hans Ulrich Obrist is uitgegroeid tot een curator-merk: zijn naam op een affiche staat voor een bepaalde kwaliteit en energie, en hij gebruikt visionair leiderschap en netwerkkracht om publiek te mobiliseren. Twintig jaar geleden kantelde Okwui Enwezor de wereld van Documenta (Kassel) met Documenta 11: door tentoonstellingsplatforms in Lagos, New Delhi en St. Lucia te organiseren, bracht hij niet-westerse stemmen zichtbaar naar het centrum en liet zien dat een curator de culturele dialoog van een generatie kan vormen. Cecilia Alemani (Biennale van Venetië 2022) presenteerde met The Milk of Dreams een poëtisch-visioenrijke tentoonstelling over transformatie, waarmee ze aantoonde dat een curator ook nieuwe manieren van denken kan introduceren.
In New York combineert Antwaun Sargent curatorenwerk met zichtbaarheid in mode en media; hij beweegt moeiteloos tussen Gagosian-exposities en Gucci-evenementen en laat zien dat inhoud en glamour elkaar versterken. Thelma Golden maakte in 1994 indruk met Black Male en bouwde in Harlem een instituut dat nieuwe stemmen kansen geeft; haar mix van vakmanschap, emotie en charme levert zowel publieksimpact als geloofwaardigheid op.
Documenta zet in op collectief leiderschap: Naomi Beckwith is aangesteld als Artistic Director voor Documenta 16 (2027) en werkt met een volledig vrouwelijk curatorteam (Carla Acevedo-Yates, Romi Crawford, Mayra A. Rodríguez Castro, Xiaoyu Weng), waarmee de solistische supercurator-figuur opzij wordt gezet zuguntern voor diversiteit en gedeelde sturing. In Nederland profileert Ine Gevers zich als curator-activist; met projecten als Hacking Habitat, Robot Love en Fake Me Hard koppelt ze tentoonstelling aan actuele thema’s als technologie, identiteit en macht.
Wat organisaties kunnen leren: curatoren zijn gidsen, geen schreeuwers. Belangrijke lessen zijn visie tonen, gemeenschappen opbouwen, verbeelding inzetten, inhoud combineren met aantrekkingskracht, authenticiteit uitstralen, collectief leiderschap omarmen en maatschappelijke urgentie adresseren. De kernboodschap: echte invloed komt niet van luidruchtig zelfpromoten, maar van diepgaande, verbindende en inclusief gedeelde projecten die anderen ruimte geven om mee te schitteren.