Ziek naar werk? Wat dit zegt over je merkcultuur en leiderschap

In dit artikel:

Tijdens de coronaperiode was het helder: wie ziek is, blijft thuis. Die norm lijkt echter te verdwijnen; steeds meer mensen vinden het weer normaal of zelfs wenselijk om door te werken ondanks klachten. Dit welzijnsfenomeen — presenteïsme, oftewel ziek op het werk verschijnen — wordt door veel werkgevers gezien als betrokkenheid of lage verzuimcijfers, maar het kan juist wijzen op angst, schuldgevoelens of oude managementpatronen.

Wie en waar: het gaat om Nederlandse organisaties en hun medewerkers, waarbij de verantwoordelijkheidsvraag vooral bij leidinggevenden en marketeers ligt. Wanneer: het probleem speelt nu, na de piek van de coronaperiode; actuele cijfers (Q2 2025) laten een algemeen verzuimpercentage van 5,2% zien. Psychische klachten vormen een belangrijke component: recent werd 8,2% van het verzuim toegeschreven aan psychische problemen. Onderzoek en experts koppelen presenteïsme aan verhoogde kans op later ziekteverzuim en emotionele uitputting.

Waarom dit probleem groter wordt: cultuur en leiderschap. Mensen melden zich ziek vanuit loyaliteit aan het team, uit gewoonte of omdat eerdere ervaringen hen hebben geleerd dat ziekmelden nadelig is. Leiders bepalen welke gedragingen normaal zijn: door zelf het goede voorbeeld te geven en heldere signalen te sturen — bijvoorbeeld dat thuisblijven bij ziekte de norm is en herstel serieus genomen wordt — kan dat patroon doorbroken worden. Omgekeerd legitimeert vaag of tegenstrijdig gedrag van managers het doorgaan, met schadelijke gevolgen voor gezondheid en productiviteit op langere termijn.

Belang voor merken: gezondheid is geen louter HR-onderwerp maar raakt de geloofwaardigheid van een organisatie. Een merk dat intern overbelasting tolereert, kan moeilijk authentiek uitdragen dat het om menselijkheid, duurzaamheid of zorg gaat. Cultuur werkt als communicatie: teams die rust en herstel praktiseren, stralen dat ook uit naar klanten en kandidaten.

Praktische punten voor leiders:
- Herintroduceer eenvoudige, concrete regels: wie ziek is, blijft thuis; digitaal werken kan een optie zijn, maar rust is prioriteit.
- Modelleer het gedrag zelf als leider; geef expliciet toestemming om te herstellen.
- Herschrijf verhalen over ‘altijd leveren’ naar een cultuur waarin bewust aan- en uitstaan wordt gewaardeerd.
- Meet niet alleen verzuimpercentages, maar onderzoek ook presenteïsme als blinde vlek.

Kortom: presenteïsme is geen bewijs van betrokkenheid maar een symptoom van een ongezonde werkcultuur. Leiderschap dat gezondheid centraal stelt versterkt zowel mensen als merk.